انواع بی حسی دندان پزشکی
یکی از مواد دارویی که دندانپزشکان به‌وفور از آنها استفاده می‌کنند و جز تجهیزات دندانپزشکی بوده، انواع بی حسی دندانپزشکی است. اگر شما نیز تجربۀ یکبار مراجعه به دندانپزشکی را داشته باشید، حتماً از این قبیل مواد بی حسی استفاده کرده‌اید. باید بگوییم که استفاده از این ماده صرفاً توسط دندانپزشکان نبوده و با توجه به کاربردی که دارند توسط عموم مردم نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند. ما در این مطلب به بررسی انواع بی حسی پرداخته و اطلاعاتی در این خصوص ارائه می‌دهیم.
انواع بی حسی دندان
بی حسی هایی که برای دندانپزشکی مورداستفاده قرار می‌گیرند با توجه به ویژگی‌ها و مشخصاتی که دارند دسته‌بندی می‌شوند. ما در این قسمت به معرفی سه نوع بی حسی دندان می‌پردازیم و اطلاعاتی دربارۀ آنها در اختیارتان می‌گذاریم.
بی حسی موضعی
به جرأت می‌توان گفت که شایع‌ترین و پرمصرف‌ترین بی حسی دندان، بی حسی موضعی است. اکثر اوقات که به دندانپزشکی مراجعه می‌کنیم برای روند درمان سبک و جزئی از بی حسی موضعی استفاده می‌کنند. از بی حسی های موضعی می توان به خرید ژل بی حسی دندان اشاره کرد.
موارد مصرف و تزریق بی حسی موضعی به شرح زیر است:
- به‌منظور پر کردن دندان‌ها؛
- برای خارج کردن و کشیدن دندان؛
- عصب کشی دندان‌های پوسیده؛
- اعمال مربوط به درمان ریشه دندان‌ها؛
- جرم گیری دندان‌ها؛
- روت پلنینگ و سایر موارد دیگر.
بی حسی های موضعی که برای تزریق قبل از اعمال دندانپزشکی استفاده می‌شوند نیز انواع مختلفی داشته و رایج‌ترین آنها لیدوکائین است. در ادامه به شرح مختصر 5 نوع از بی حسی های موضعی دندان را برای شما نام برده و معرفی می‌کنیم.
- لیدوکائین: نوعی بی حسی موضعی آمیدی است که به صورت مایع برای تزریق موجود بوده و به صورت ژل و پماد آن نیز کاربردی است.
- آرتیکائین: بعد از لیدوکائین استفاده از آرتیکائین بسیار شایع بوده و از طرفی عوارض و خطر آن نسبت به لیدوکائین کمتر است و به صورت موضعی تزریق می‌شود.
- پریلوکائین: از نوع بی حسی دندان نیز برای مسدد کردن اعصاب در اعمال دندانپزشکی استفاده شده و به عنوان بی حسی آمیدی به محل موردنظر تزریق می‌شود. استفاده از بی حسی پریلوکائین می‌تواند عوارضی مانند ضعف تنفسی، تشنج، کاهش فشارخون و ... را به دنبال داشته باشد.
- مپیواکائین: از آن علاوه بر انسداد اعصاب در پزشکی برای انسداد اعصاب در نواحی کمر هم استفاده می‌کنند.
- بوپیواکائین: از این نوع بی حسی موضعی معمولاً برای ناحیه کمر استفاده شده؛ اما برای دندانپزشکی و انسداد اعصاب نیز استفاده می‌شود. استفاده از این نوع بی حسی دندان برای افرادی که ناراحتی قلبی دارند مضر و خطرناک است.
کلیۀ بی حسی موضعی نامبرده کاملاً موضعی به محل لثه بیمار تزریق شده و در طی مدت 10 دقیقه تأثیر گذاشته و محل تزریق را بی حس می‌کنند. معمولاً اثر بی حسی تا چند ساعت باقی‌مانده و رفته‌رفته از بین می‌رود و شخص به حالت عادی برمی‌گردد. در این مواقع در صورت داشتن احساس درد دندانپزشک برای بیمار مصرف مسکن را تجویز می‌کند. لازم به ذکر است که برخی از افراد نسبت به بی حس‌های موضعی حساسیت داشته و بهتر است دندانپزشکان در این باره از بیماران و مراجعه‌کنندگان خود سؤال کرده و سپس اقدام به تزریق کنند.
بی حسی دندان sedation سدیشن
برخی از افراد برای مراجعه به دندانپزشک همواره ترس و نگرانی دارند و تنها در واقع بسیار حساس حاضر به مراجعه می‌شوند. دندانپزشکان برای حفظ آرامش و مقابله از استرس و فوبیای این بیماران از بی حسی دندانپزشکی استفاده می‌کنند. سدیشن این نوع از بی حسی است که برای تسکین اضطراب کاربردی است.
برخی از بیماران نیز به صورت غیرارادی دائماً حرکت داشته و اجازه نمی‌دهند که دندانپزشک به کار خود بپردازد. در این شرایط بی حسی دندان سدیشن بهترین گزینه ممکن بوده و در دوزهای خفیف بیمار را هوشیار نگه می‌دارد. در برخی شرایط استثنایی از دوز بیشتر این بی حسی استفاده می‌شود. بی حسی سدیشن خود دارای سه نوع است که رایج‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- دیازپام؛
- میدازولام؛
- و پروپوفول.
بی حسی دندان عمومی General anesthesia
بی حسی دندان یا بیهوشی عمومی را خواب مصنوعی نیز میگویند و زمانی که اضطراب بیمار بالا است یا زمان جراحی دندان طولانی است مورداستفاده قرار میگیرد. این نوع از بی حسی دندانپزشکی به صورت استنشاقی یا تزریق وریدی مورداستفاده قرار میگیرد و برای اعمال زیر بسیار کاربردی است:
- پیوند استخوان دندان برای ایمپلنت؛
- اعمال جراحی فک؛
- کشیدن دندان برای جراحی؛
- قابل استفاده برای برخی از اعمال دندانپزشکی زیبایی.
لازم به ذکر است که استفاده از بی حسی عمومی نیز ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. موارد زیر از جمله شایع‌ترین علائم و عوارض نسبت به مصرف بی حسی عمومی محسوب می‌شوند.
- قفل شدن فک بیمار؛
- احساس خستگی و بی‌حالی؛
- داشتن توهم و منگی خفیف؛
- گیجی؛
- تعرق بالا و لرزیدن؛
- تورم در محل تزریق؛
- استفراغ و حالت تهوع؛
- سر گیجه و سایر موارد دیگر.
البته ناگفته نماند که استفاده از بی حسی دندان باید متناسب با شرایط بیمار باشد و دندانپزشکان متناسب با شرایط، گروه سنی و سایر عوامل از انواع بی حسی دندان استفاده می‌کنند. به‌عنوان‌مثال از بی حسی عمومی برای افراد با شرایط زیر استفاده نمی‌کنند.
- افرادی که بیماری کلیوی، کبدی و ریوی دارند؛
- اطفال و سالمندان؛
- خانم‌های باردار؛
- بیماران عصبی؛
- و افرادی که به داروهای بیهوشی حساسیت دارند.
جمع‌بندی و سخن پایانی
در این مطلب برای افرادی که نسبت به مراجعه برای درمان دندان‌های خود واهمه و ترس دارند دربارۀ انواع بی حسی دندان گفتیم. در پایان لازم می‌دانیم اشاره کنیم که راهکارهای متعددی برای کاهش درد اعمال دندانپزشکی به واسطه بی حسی دندانپزشکی وجود دارد و بهتر است که ترس‌ها و نگرانی‌های خود را کنار بگذاریم. همچنین تأکید می‌کنیم در زمان مراجعه به دندانپزشکی درباره بیماری‌هایی که دارید به پزشک خود اطلاع بدهید.
