چرا دندان عقل در میاد

دندان عقل سومین دندان از مجموعه دندان‌های آسیاب است که معمولاً در اوایل سنین بزرگسالی رویش پیدا می‌کند. منشا دندان‌های عقل به زمانی برمی‌گردد که اجداد انسان کاملا گیاه‌خوار و رژیم غذایی سرشار از فیبر داشتند.

مواد غذایی حاوی فیبر معمولا به جویدن بسیار زیادی نیاز داشته و بنابراین جای تعجبی ندارد که دندان‌های آسیاب فرسوده می‌شدند در نتیجه با رویش دندان عقل، فرسودگی یا از دست رفتن دندان‌های آسیاب جبران می‌شد. اگر به مباحثی در مورد راز دندان عقل و یا دلیل درآمدن دندان عقل علاقه‌مند هستید پیشنهاد می‌کنیم در ادامه با ما همراه باشید. در صورت تمایل می توانید برای مطالعه بیشتر، مقاله دندان عقل نهفته چیست؟ را مطالعه کنید.

دندان عقل نشانه چیست؟

به دلیل رویش دیر هنگام دندان عقل (معمولا در 17 تا 25 سالگی) بسیاری از افراد خرافی اعتقاد دارند که حکمت دندان عقل به‌واسطه به تکامل رسیدن عقل افراد است اما این باور بین مردم عامی و خرافاتی گذشته رواج داشته و نباید آن را جدی قلداد کرد.

همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم دندان عقل در گذشتگان ما (یا به عبارتی انسان‌های نخستین) کارآیی داشته و این به همان رژیم غذایی پر فیبر آن‌ها باز می‌گردد. اما فیبر چیست؟

فیبر نوعی کربوهیدرات است که در انواع گیاهان و مواد غذایی گیاهی مانند سبزیجات، میوه‌ها، حبوبات و غلات وجود داشته و بدون اینکه هضم شود از بدن دفع می‌گردد.

بیشتر بخوانید: حلال چسب روکش دندان

رژیم غذایی غالب در گذشتگان ما یا بهتر است بگوئیم انسان‌های اولیه حاوی مواد غذایی گیاهی بوده است به همین سبب بعد از مدتی دندان‌های آسیاب خراب شده و یا از بین می‌رفتند و دندان‌های عقل با رویش دیر هنگام خود نسبت به این دندان‌ها، به عنوانی دندانی تازه و سالم به عمل جویدن کمک بسیاری می‌کردند.

دندان عقل و عامل فرگشت

امروزه با تغییر سبک غذایی انسان‌ها، همچنین تغییر ژنتیک انسان‌ها نسبت به انسان‌های اولیه و کوچکتر شدن آرواره‌ها، دندان عقل کارایی خود را از دست داده و به عنوان عضوی زائد در نظر گرفته می‌شود.

در این حالت عاملی به نام فرگشت بیش ‌از پیش خودنمایی می‌کند. طبق فرگشت خصوصیات وراثتی جانداران در طی سالیان تغییر پیدا می‌کند. بر همین اساس انتظار می‌رود در انسان‌های نسل‌های بعد (شاید چندین قرن دیگر) ، اثری از دندان عقل و بسیاری دیگر از اندام‌هایی که کارایی خود را از دست داده‌اند (مانند آپاندیس) در بدن انسان‌ها وجود نداشته باشد.

اندام‌هایی نظیر دندان عقل، آپاندیس و... که دیگر کارآیی ندارند به اندام‌های وستیجیال معروف هستند.

بیشتر بخوانید: انواع شان پرفوره

رابطه دندان عقل با عقل

حتما بارها پیش آمده که از خود پرسیده باشید چرا دندان عقل به این نام خوانده می‌شود؟ یا دلیل درآمدن دندان عقل چیست؟ و یا حتی چه رابطه‌ای ممکن است بین دندان عقل با عقل یا وجود داشته باشد؟

در واقع هیچ منطقی در این رابطه وجود ندارد جز آنکه به دلیل رویش دیر هنگام دندان عقل به سومین دندان آسیاب یا مولر، دندان عقل می‌گویند. جالب است بدانید به دندان‌های عقل در بسیاری از فرهنگ‌ها و کشورها نام مشابه از نظر محتوایی داده شده است. برای مثال در زبان انگلیسی به دندان عقل "Wisdom Tooth" گفته می‌شود که مفهومی مشابه با معادل فارسی خود دارد.

بیشتر بخوانید: قلم دندان چیست؟

علت زود در آمدن دندان عقل

زمان رویش دندان عقل یک موضوع کاملا ژنتیکی است و به سابقه ژنتیکی افراد یک خانواده و یا حتی یک نژاد بستگی دارد. به عنوان مثال، بیش‌تر مردم بومی مکزیک دندان عقل ندارد در حالی که تقریباً تمام افراد نژاد اروپایی یا آفریقایی و... رویش حداقل یکی از این دندان‌ها را تجربه می‌کنند. دانشمندان دریافته‌اند که ژن PAX9 نقش مهمی در رشد دندان عقل دارد. پس دلیل درآمدن دندان عقل و سن رویش این دندان‌ها در افراد گوناگون، متفاوت بوده و به ژنتیک افراد وابسته است.

فواید دندان عقل

امروزه دندان عقل همانند آپاندیس به عنوان عضوی بدون کاربرد شناخته می‌شود. پیش از این به اندام‌های وستیجیال که بدون کاربرد و یا کم کاربرد هستند اشاره کرده بودیم. اندام‌های وستیجیال همانند دندان عقل در انسان‌های نخستین کاربرد داشتند و امروزه به دلیل تغییرات ژنتیکی و عامل فرگشت کارکرد اصلی خود را از دست داده‌اند.

اگر درباره فواید دندان عقل سوال دارید باید اشاره کنیم در گذشته این دندان‌ها فایده داشته‌اند اما امروزه بی‌فایده و بلااستفاده و حتی گاه مضر شناخته می‌شوند؛ چرا که به دلیل قرارگیری در انتهای دهان و مشکل بودن رعایت بهداشت دهان و دندان در قسمت‌هایی انتهایی، به سرعت پوسیده شده و حتی باعث خراب شدن دندان‌های کناری خود می‌شوند.

گاه دندان‌های عقل با قرارگیری نامناسب در فک و ایجاد فشار بر ریشه دندان‌های کناری خود باعث ایجاد دردهای غیرقابل تحمل می‌شوند که در این صورت باید با نظر دندانپزشک متخصص در حوزه فک و دندان کشیده شوند. شما میتوانید برای معرفي و خريد ابزار لابراتواري به سایت دندانت مراجعه کنید.

تاثیر کشیدن دندان عقل بر صورت

به طور کلی کشیدن دندان عقل روی صورت تاثیری ندارد و شکل صورت شما را تغییر نمی‌دهد. اما اگر دندان عقل نهفته‌ای نزدیک عصب فیشال صورت باشد ممکن است اوضاع کمی پیچیده شود.

گاهی دندان عقل نهفته به دلیل قرارگیری نامناسب در فک باعث فشار روی ریشه دندان کناری خود و درد می‌شود در این هنگام کشیدن دندان عقل یک ضرورت است.

به طور کلی دندان عقل نهفته باعث مشکلات زیر می‌شود:

1. پریکورونیت:
   Pericoronitis
   “پریکرونیت” اصطلاحی است که در مورد التهاب لثه اطراف دندان عقل به کار می‌رود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌های عقل، فضای کافی برای رویش از داخل فک یا لثه را نداشته و به صورت نیمه نهفته رویش پیدا می‌کنند. بنابراین به دلیل گیر کردن موادغذایی و در نتیجه تجمع باکتری‌ها لثه عفونت می‌کند.
2. پوسیدگی دندان
   Tooth Decay

به دلیل فشار آوردن دندان عقل به سایر دندان‌ها و در نتیجه فشرده شدن و کم شدن فاصله بین دندانی، رعایت بهداشت مناسب اغلب اوقات دشوار است و منجر به افزایش پوسیدگی دندان و گاه پالپیت می‌شود.
3. ضربه
Impaction
 دندان عقل نهفته با ضرباتی که به دندان‌های دیگر وارد می‌کند می‌تواند باعث بروز درد و حتی دفرمه شدن ترتیب دندان‌های دیگر شود. در این حین افراد گاه مجبور به ارتودنسی شده تا زیبایی و مرتب بودن را به دندان‌های خود بازگردانند.

• کیست

Cysts
گاه اطراف دندان‌های عقل نهفته کیست‌هایی ایجاد می‌شوند که می‌توانند به اعصاب موجود در فک آسیب زده و یا باعث ایجاد مشکلات سینوسی شوند.

با اینحال در صورت نهفته بودن دندان عقل خود و بروز هر کدام از شرایط بالا باید به متخصص فک و صورت مراجعه کنید. در بیش‌تر مواقع توصیه متخصصان در این زمینه جراحی دندان عقل است.

لازم است بدانید در بسیاری از افراد دندان عقل نهفته روی عصب باعث خطرناک شدن این جراحی می‌شود؛ به‌طوری‌که حتی اگر به جراحی متبحر مراجعه کرده باشید امکان آسیب دیدن عصب فیشال صورت وجود دارد و ممکن است بعد از جراحی احساس بی‌حسی یا گزگز شدن را در قسمتی از نواحی صورت خود تجربه کنید.

هر چند که عصب‌ها در صورت آسیب به سختی و ماهانه در حدود یک میلی‌متر ترمیم می‌شوند، امکان دارد پروسه بهبودی و خلاصی از این وضعیتِ ناخوشایند، چندین ماه طول بکشد.

اما اگر در مواردی بسیار بسیار نادر، عصب فیشال قطع شود راه درمانی برای آن وجود ندارد. پس اگر دندان عقل نهفته‌ای دارید و دردی احساس نمی‌کنید لازم نیست حتما آن را بکشید.

در صورتی که در عکس‌های رادیوگرافی عصب فیشال نزدیک دندان عقل نباشد برای جراحی دندان عقل مشکلی نخواهید داشت اما در غیر این صورت حتما برای جراحی دندان عقل نهفته نزدیک عصب با متبحرترین دندانپزشکان متخصص در زمینه فک و صورت ویزیت شوید.

علت درد دندان عقل در شب به نوشته سایت دندانپزشکی دکتر سیروس قاسمی :

درد دندان عقل در شب می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد. زمانی که دندان عقل به طور نامنظم رشد می‌کند و فضای کافی برای خروج ندارد، ممکن است باعث تورم و التهاب لثه شود. این التهاب می‌تواند در شب به دلیل فشار و تماس با دندان‌های کناری تشدید شود و درد و ناراحتی ایجاد کند. اگر دندان عقل شما پوسیدگی داشته باشد یا عفونتی در ناحیه اطراف آن وجود داشته باشد، ممکن است شب‌ها درد شدیدتر شود. این عفونت می‌تواند به علت نفوذ باکتری‌ها به لبه لثه یا بافت‌های اطراف دندان عقل رخ دهد.

کلام آخر

امروزه دندان عقل جزو اندام‌های وستیجیال شناخته می‌شود و کارآیی گذشته را ندارد. فک انسان‌های امروزی نسبت به همتایان خود در قرون ابتدایی حیات بشر بسیار کوچک‌تر شده و دندان عقل بیش از آنکه نقشی کمک‌کننده داشته باشد، مضر و حتی خطرناک قلمداد می‌شود.

دندان عقل چه نهفته باشد و چه به صورت کامل رویش پیدا کرده باشد ممکن است باعث دردهای پخش شونده در فک و صورت شما شود. در این حالت حتما وقتی را برای ویزیت با دندانپزشک خود اختصاص دهید. امیدوارم از این مقاله از دندانت، فروشگاه تجهیزات دندانپزشکی، لذت برده باشید. و درصورتی که دندانپزشک هستید میتوانید با خرید ابزار و مواد پروتز از دندانت خریدی مطمعن و با کیفیت را تجربه کنید.

منابع:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4979926/#:~:text=They%20usually%20erupt%20into%20the,have%20missing%20or%20no%20M3s.&text=Mandibular%20M3s%20often%20get%20impacted,functional%20position%20(Figure%201).
2. https://www.pineypointoms.com/blog/third-molars-why-called-wisdom-teeth-oral-surgeon-houston-explains/#:~:text=Wisdom%20teeth%20earned%20their%20title,for%20a%20renaming%2C%20however.)
3. https://prestigefamilydentistry.com/blog/some-people-dont-have-wisdom-teeth/#:~:text=No%2C%20wisdom%20teeth%20don't,age%20of%2017%20and%2025.