نخ زیر لثه چیست؟

نخ زیر لثه دندانپزشکی ابزاری است که دندانپزشکان طیّ مراحل تاج و بریج از آن برای دور کردن لثه از دندان استفاده می‌کنند. در هنگام عمل روکش دندان، از این وسیله برای حرکت و جمع کردن بافت لثه استفاده می‌شود تا نمای کار واضحی از دندان ارائه شود. به عبارت دیگر نخ در شیار لثه قرار می‌گیرد تا دندانپزشک بتواند تصوّر خوبی از دندان‌ها و بافت‌های اطراف آن داشته باشد. نخ در اطراف دندان قرار می‌گیرد و سپس به سمت پایین به داخل خط لثه فشار داده می‌شود.

این کار باعث دور شدن بافت لثه از دندان می‌شود و دید واضحی از ناحیه‌ای که تاج قرار می‌گیرد فراهم می‌کند. در واقع، این کار به دندانپزشک اطمینان می‌دهد که هیچ اشتباهی در طول عمل صورت نمی‌گیرد و می‌‌تواند روی آماده‌سازی دندان تمرکز کند، بدون این‌که لثه‌ها مانعی برای آن ایجاد کنند. نخ زیر لثه همچنین به دندانپزشک کمک می‌کند تا مطمئن شود که همه‌ی قسمت‌های دندان هنگام برداشتن قالب ثبت می‌شود.

 در انتها هم این نخ قبل از قرار دادن تاج برداشته می‌شود. این وسیله معمولاً از الیاف پنبه‌ی بافته یا پلی‌استر که به مواد شیمیایی قابض آغشته شده‌اند، ساخته می‌شود.

جابه‌جایی نخ زیر لثه

همان‌طور که اشاره شد، نخ زیر لثه نخ‌هایی هستند که در شیار بین لثه و دندان قرار می‌‌گیرند تا دندانپزشکان بتوانند تصور خوبی از دندان‌‌ها و بافت‌‌های اطراف آن داشته باشند. زمانی که دندانپزشکان دندان‌ها را برای ترمیم مانند تاج، بریج یا حتّی روکش آماده می‌کنند، باید بخشی از بافت دندان را بردارند. آن‌ها این کار را تا رسیدن به ناحیه‌ی گردنی دندان ادامه می‌دهند. پس از تراشیدن مقدار مشخصّی از آن، دندان شکل جدیدی به خود می‌گیرد که قرار است فضای مناسبی برای ترمیم ایجاد کند. شما میتوانید برای خرید تجهیزات و ابزار دندانپزشکی اطفال از سایت دندانت بازدید کنید.

 ناحیه‌ای که در آن آماده‌سازی دندان پایان می‌یابد و قسمت تراشیده ‌نشده‌ی دندان شروع می‌شود، خط پایان یا حاشیه‌ی لثه نامیده می‌شود. این قسمت از مهم‌ترین بخش‌های کلّ فرآیند بازسازی است و در واقع، خطی است که وقتی تاج روی دندان قرار می‌گیرد شروع می‌شود. این خط باید کاملاً با حاشیه‌ی لثه مطابقت داشته باشد تا مایع لثه و بزاق نشت نکند و ظاهر کاملی داشته باشد.

قابل ذکر است که هنگامی که دندانپزشکان قالب‌گیری می‌کنند بسیار مهم است که حاشیه‌ی لثه قابل مشاهده باشد. بیشتر اوقات، این خط در داخل شیار لثه قرار دارد و با لثه پوشیده شده است. به همین دلیل است که دندانپزشکان باید راهی بیابند و بافت لثه را جدا کنند تا ماده‌ی قالب‌گیری به حاشیه‌ی مورد نظر برسد.

آن‌ها این کار را با استفاده از نخ زیر لثه انجام می‌دهند. انواع مختلفی از تکنیک‌های قالب‌گیری و موادّ قالب‌گیری وجود دارد، امّا به دست آوردن حاشیه‌ی قابل مشاهده برای همه‌ی این تکنیک‌ها در اولویّت است. نخ‌های زیر لثه معمولاً با مایع خاصّی که در بطری همرا نخ عرضه می‌شود، به فروش می‌رسد. این  مایع همان مایع هموستاتیک است که از خونریزی جلوگیری می‌کند و همچنین میدان دیدی شفاف را برای دندانپزشک فراهم می‌کند. برخی از دندانپزشکان حتّی از تکنیک نخ منقبض مضاعف استفاده می‌کنند، در این حالت دو طناب را در داخل شیار قرار می‌دهند تا دید بهتری داشته باشند.

بیشتر بخوانید: انواع فرز دندانپزشکی

نحوه استفاده از نخ زیر لثه

برای استفاده از نخ زیر لثه، ابتدا اندازه‌ی نخ مناسبی را برای دندانی که روی آن کار می‌کنید انتخاب کنید.

در مرحله‌ی بعد، اطراف دندان را با هوا یا رول‌های پنبه‌ای خشک کنید.

سپس، مقدار کمی محلول هموستاتیک را روی نخ قرار دهید تا به کنترل خونریزی و التهاب کمک کند.

پس از آن، نخ را به آرامی با استفاده از ابزار بسته‌بندی نخ زیر لثه، داخل شیار لثه‌ی اطراف دندان قرار دهید.

هنگامی که نخ در جای خود قرار گرفت، باید آن را برای چند دقیقه در همان جا رها کنید تا راه خود را به داخل شیار بیابد و بافت لثه را به عقب براند.

در نهایت، بعد از انجام عمل مورد نظر نخ را با موچین یا ابزار بندکشی با دقّت بردارید.

به طور کلّی روش‌هایی که از آن برای انقباض لثه استفاده می‌کنند، عبارت‌اند از نخ زیر لثه (در ترکیب با محلول‌های شیمیایی و ژل‌های مختلف که به عنوان قابض یا عوامل هموستاتیک عمل می‌‌کنند)، واحدهای الکتروسرجری، لیزرهای دیود بافت نرم و خمیرهای پس‌کشی یا ترکیبی از همه‌ی این تکنیک‌ها.

بیشتر بخوانید: تجهیزات دندانپزشکی

عوارض استفاده از نخ زیر لثه

علی‌رغم فایده، این ابزار گاهی اوقات می‌تواند عوارض جانبی و آسیب جزئی ایجاد کند، به ویژه در افرادی که دچار التهاب لثه هستند.

استفاده از نخ زیر لثه ممکن است باعث تورم و التهاب موقّت لثه شود، امّا هیچ ضرر طولانی مدّتی برای استفاده از آن وجود ندارد. این نخ گاهی اوقات می‌تواند باعث خونریزی شود چرا که نخ به لثه ساییده می‌شود. در این موارد کنترل خونریزی لثه می‌تواند دشوار باشد و به نوبه‌ی خود، مرحله‌ی برداشتن آن را سخت کند. به همین علّت، برخی از مارک‌‌های نخ‌های جمع‌کننده‌ی لثه از قبل در همودنت (مایع مورد استفاده برای جلوگیری از خونریزی جزئی لثه) خیس می‌شوند. این در حالی است که بسیاری از دندانپزشکان ترجیح می‌دهند به جای این‌که از نخ‌های از قبل خیس شده استفاده کنند، خود نخ را در همودنت خیس کنند. البتّه بعضی از دندانپزشکان، استفاده از همودنت را در افرادی که لثه‌ها یا دندان‌های سالم دیگری دارند غیرضروری می‌دانند.

شایع ترین علت خونریزی لثه را به نقل از دکتر ندا هادی بخوانید:

در بیشتر موارد، لثه‌ها به دلیل وجود پلاک مضر و میلیون‌ها باکتری موجود در آن که در خط لثه یا اطراف آن برای ایجاد التهاب لثه باقی مانده‌اند، خونریزی می‌کنند. ژنژیویت، شکل خفیف بیماری لثه، ممکن است به درمان و بهبود روال بهداشت دهان و دندان برای کمک به معکوس کردن آن نیاز داشته باشد.

جمع‌بندی

معمولاً زمانی که دندانپزشکان دندان‌‌ها را برای روکش و بریج برش می‌‌دهند، تکّه‌ای نخ معروف به نخ زیر لثه یا نخ پس‌کشی لثه بین دندان و لثه‌ها قرار می‌دهند. همچنین برای پرکردن دندان‌هایی که دارای حفره‌ای زیر خط لثه هستند هم از نخ زیر لثه استفاده می‌شود که دارای کمترین عارضه‌ی جانبی است و با استفاده از ابزار بسته‌بندی نخ زیر لثه داخل شیار بین لثه و دندان قرار می‌گیرد. شما می توانید برای مشاهده انواع تجهیزات دندانپزشکی از سایت دندانت دیدن نمایید.

منابع:

https://www.verywellhealth.com/gingival-retraction-cord-uses-and-characteristics-1059167

https://thumbuddytolove.com/dental-retraction-cord-left-in-gums/