فرز کارباید چیست؟

فرزهای کارباید ابزارهای چرخشی ساخته شده از موادّ کارباید تنگستن هستند که در دندانپزشکی برای برش ساختارهای سخت در ناحیه‌ی دهان مانند دندان یا استخوان استفاده می‌شوند، سه برابر استحکام بیشتری نسبت به فولاد دارند و قادر به تحملّ دماهای بالا هستند. این میزان از استحکام و مقاومت باعث می‌شود این فرزها بسیار طولانی‌تر از فرزهای دیگر و بدون از دست دادن لبه‌‌هایشان به کار برده شوند. فرزهای کارباید به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در هندپیس دندانپزشکی می‌توانند با سرعت بالا یا سرعت آهسته مورد استفاده قرار گیرند. به عبارت بهتر، این نوع فرزهای دندانی در یکی از هندپیس‌های دندانی قرار می‌گیرند، سرعت چرخش مورد نظر دندانپزشک را فراهم می‌کنند و به او اجازه می‌دهند تا ساختارهای سخت در ناحیه‌ی دهان مانند دندان یا استخوان را برش دهند. فرزهای کارباید در مدل‌های استریل و غیراستریل با نام‌‌های تجاری متعدّد، با قطر سر و طول کار متنوّع موجود هستند.

رایج‌ترین نوع فرز دندانپزشکی فرز گرد است که برای شکل‌دهی عمومی و برداشتن مقادیر متوسطی از ساختار دندان استفاده می‌شود. انواع دیگر فرزها عبارت‌اند از: فرزهای گلابی شکل، فرزهای شعله‌ای شکل و فرزهای شیاردار مخروطی.

از فرزهای کارباید می‌توان برای برش فلزات سخت، چینی، پلاستیک و سایر مواد مشابه نیز استفاده کرد.

انواع فرزهای کارباید دندانی

انواع مختلفی از فرزهای کارباید دندانی موجود است که هر کدام برای کار خاصّی مناسب هستند. اسم انتهای برش فرز با توجّه به شکل آن نامگذاری شده است. برخی از محبوب‌ترین شکل‌های آن عبارت‌اند از: گرد، گلابی، مخروط معکوس، شیاردار مستقیم و شیاردار مخروطی. دو نوع متداول فرزهای دندانی عبارت‌اند از: فرزهای کارباید تنگستن و فرزهای الماسی. در این دسته‌بندی‌های کلّی، انواع فرعی مختلفی از فرزها وجود دارد که در اشکال مختلف، پیکربندی تیغه‌ها و زوایای سر متناسب با انواع روش‌ها موجود هستند.

هنگام انتخاب فرز، مهم است که بدانید کدام نوع ساق را می‌خواهید، زیرا هر نوع از آن‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در نوع خاصّی از هندپیس قرار بگیرند. سه نوع اصلی ساق‌ها عبارت‌اند از: نوع سایشی و اصطکاکی (FG)، نوع زاویه راست (RA) (که همچنین به عنوان Latch-Type شناخته می‌شود) و نوع هندپیس (HP).

شرح مختصر برخی از انواع مختلف فرز کارباید در دندانپزشکی:

• فرزهای استوانه‌ای، سر راست: ایده‌آل برای ارائه سطوح صاف.
• فرزهای استوانه‌ای، سر منحنی: مناسب برای ایجاد شیارهای سمت اکلوزال.
• فرزهای استوانه‌ای، سر گرد: مناسب برای تنظیم و استفاده در شیارهای اریب در پیش‌درمان‌های پروتز دندان.
• فرزهای دندانی سرراست: قطر این فرزها 2.35 میلی‌متر است و معمولاً در انتهای غیرفعّال آن‌ها یک بریدگی قابل مشاهده است. این نوع فرزها همچنین به عنوان فرزهای RA (زاویه راست)، فرزهای CA یا فرزهای ساده‌ی با سرعت پایین شناخته می‌شوند.
• فرزهای هندپیسی: مانند فرزهای زاویه‌دار، قطر ساقه نیز 2.35 میلی‌متر است، امّا طول فرز بسیار بلندتر است.

مطالعه بیشتر: بهترین مارک فرز دندانپزشکی چیست؟

تفاوت فرز کاربایدی و فرز الماسی:

از فرزهای الماسی برای برش وسایل چینی استفاده می‌شود. فرزهای کارباید سطح صاف‌تری نسبت به فرزهای الماسی به جا می‌گذارند و نسبت به انواع دیگر لرزش و صدای کمتری دارند. پس این نوع فرزها برای برش و سوراخ‌کاری ایده‌آل هستند؛ چرا که از ترکیبی شیمیایی بسیار سخت و مقاوم ساخته شده‌اند. شما میتوانید برای خريد تجهيزات و لوازم ارتودنسی از سایت دندانت بازدید کنید.

بیشتر بخوانید: علل و مزایای مراجعه به دندانپزشک

فواید فرز کاربایدی

این نوع فرزها فواید زیادی دارند:

• عمر طولانی: کارباید تنگستن ابزار سختی است که دارای فرمولی قوی است. می‌توان از آن برای دوره‌های طولانی استفاده کرد.
• ایده‌آل برای استفاده در بسیاری از موادّ سخت: فرزهای کارباید بسیار تیز و ایده‌آل برای سوراخ کردن، کنده‌کاری، شکل دادن و صاف کردن موادّ بسیار سخت هستند.
• تسلّط آسان، استفاده‌‌ی ساده، ایمن و قابل اعتماد.

بیشتر بخوانید: ممنوعیت دندانپزشکی در بارداری

کاربردهای فرز کاربایدی

به طور کلّی کاربردهای متداول فرزهای کارباید دندان شامل آماده کردن حفره‌های دندانی، شکل دادن به استخوان و برداشتن پرکردگی‌های قدیمی دندان است. علاوه بر این، این فرزها هنگام برش آمالگام، عاج و مینای دندان به دلیل توانایی برش سریع آن‌ها بر سایر مواد ترجیح داده می‌شوند.

شرح برخی از کاربردهای این فرزها در زیر آورده شده است:

• برش اوّلیه دندان: این نوع فرزها را می‌توان برای برش اوّلیه دندان و برداشتن و ترمیم تاج دندان استفاده کرد. این ابزارها در برابر سایش و پارگی مقاوم هستند.
• برش محتوای اکریلیک قوی: محتوای رزین اکریلیک قوی را می‌توان با فرزهای کاربایدی کوتاه کرد.
• صاف کردن دیواره‌های دندان‌ها: از جمله کاربردهای بالینی متعدّدی که فرزها دارند، صاف کردن دیواره‌ی دندان آماده شده است. فرزها به علّت قدرت زیاد به خوبی پاسخگوی چنین مواردی هستند.
• تکمیل و پرداخت ترمیم‌های کامپوزیتی: این ابزارها دارای کاربردهای بالینی متعدّدی از جمله کامل کردن و به اتمام رساندن ترمیم‌های کامپوزیتی هستند. ترمیم‌های کامپوزیت، همان پرکردگی‌های همرنگ دندان هستند که برای ترمیم دندان‌های پوسیده یا آسیب‌دیده استفاده می‌شوند.
• تکمیل و پرداخت ترمیم‌های چینی: از فرزها برای پرداخت و در نهایت کامل کردن ترمیم‌های پرسلن استفاده می‌شود. ترمیم‌های پرسلن نیز برای ترمیم دندان‌های پوسیده یا آسیب‌دیده استفاده می‌شود.
• مینالوپلاستی: یکی دیگر از موارد کاربرد فرزهای کاربایدی در بازسازی ساختار دندان به ویژه در مینالوپلاستی است. مینالوپلاستی یک عمل زیبایی است که ناهنجاری‌های جزئی شکل دندان‌ها را اصلاح می‌کند.
• ادنتوپلاستی: از این ابزارها همچنین در یکی دیگر از روش‌های ترمیم ساختار دندان یعنی ادنتوپلاستی نیز استفاده می‌شود. ادنتوپلاستی روشی است که در دندانپزشکی زیبایی برای برداشتن مقادیر کمی از مینای دندان به جهت تغییر اندازه، شکل، طول یا سطح دندان کاربرد دارد.
• بازسازی بافت نرم: از فرزها با کمک مهارت دندانپزشک می‌توان برای بازسازی بافت نرم داخل دهان نیز استفاده کرد.
• کاربرد در ارتودنسی: از جمله کاربردهای بالینی این ابزارها حذف چسب باندینگ ارتودنسی است.

مطالعه بیشتر: کامپوزیت نانو سرامیکی چیست؟

فرز RA یا Right Angle را به نقل از دیان سلامت دندان بشناسید:

در هندپیس‌های سرعت پایین زوایه‌دار یا RA (Right Angle) که به آن آنگل هم گفته می‌شود، از یک مکانیزم فشاری یا گیره چرخان برای نگهداشتن فرز استفاده می‌شود. اتصال هندپیس به فرز از طریق شیاری است که در انتهای بدنه فرز وجود دارد. در این هندپیس، حداکثر سرعت کمتر از ۲۵,۰۰۰ دور در دقیقه است. در هندپیس هوا با سرعت پایین باید از فرزهای RA استفاده کرد.

مراقبت از فرزهای کارباید

بعد از خرید فرز دندانپزشکی، برای مراقبت از آن ها، دندانپزشک در درجه اوّل باید آن‌ها را تمیز کند تا مطمئن شود که هیچ اثری از مواد اضافی در آن‌ها باقی نمانده است. برای این منظور می‌توان فرزها را به‌صورت دستی، با خیس کردن آن‌ها در یک پاک‌کننده‌ی آنزیمی به مدت 5 دقیقه، تمیز کرد تا موادّ اضافی از بین بروند. سپس سایر موادّ باقی‌مانده‌ای را که با خیساندن از بین نرفت، باید با برس پاک کرد و پس از آن به مدّت دو دقیقه آبکشی کرد. در نهایت هم می‌توان فرزها را با یک حوله‌ی بدون پرز جاذب خشک کرد. پس از هر بار استفاده‌ی بیمار، این ابزارها باید به صورت چشمی بازرسی و بعد تمیز (دستی یا اولتراسونیک) و در پایان استریل شوند. همچنین باید هندپیس را قبل و بعد از تماس با سطوح دندانی امتحان کرد (فرز را چرخاند). به طور کلّی دندانپزشک باید از فشار کم و مسواک برای تمیز کردن استفاده کند. نکته‌ی مهم این است که برای افزایش طول عمر فرز باید از به کار بردن آن با فشار برش عرضی سنگین اجتناب کرد. شما در این مقاله با فرز کارباید دندانپزشکی که یکی از تجهیزات دندانپزشکی است آشنا شدید. شما میتوانید برای دیدن محصولات بیشتر بر روی لینک قرار داده شده کلیک نمایید.

منابع:

https://eagle-dental-burs.com/blogs/articles/how-to-use-dental-carbide-burs

https://www.atoallinks.com/2023/the-benefits-of-using-carbide-burs-in-dentistry-optimus-dental-supply/

https://diatechusa.com/blog/five-types-dental-burs/

https://www.dentaltix.com/en/blog/5-classifications-of-dental-burs-understanding-iso-code

https://www.dentaldiamonddepot.com/pages/types-of-carbide-bur-shapes

https://www.verywellhealth.com/enameloplasty-5210093

https://www.jerrymed.com/article/dental-burs-guide-what-it-how-sterilize-it.html